Στον κόσμο των αναμνήσεων και της παράδοσης, υπάρχει μια τέχνη που οι γιαγιάδες μας φέρνουν στην επιφάνεια με κάθε προσεκτική βελονιά: τα σεμεδάκια και τα κεντήματα. Αυτές οι μικρές, πολύχρωμες ή και λευκές δημιουργίες που στολίζουν πετσέτες, τραπεζομάντηλα και προίκες, φέρουν μέσα τους την αγάπη, τη φροντίδα και την υπομονή των παλαιότερων γενεών. Και νιώθω ευγνώμων, γιατί είμαι από τους ανθρώπους που μεγάλωσαν και με τις δύο γιαγιάδες, με την Άννα να είναι καλλιτέχνις στα κεντήματα και τη Μαρίνα να πλέκει με ιώβειο υπομονή τα προικιά.
Φανταστείτε μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα σε ένα μικρό χωριό, όπου ο ήλιος αγκαλιάζει τα κεραμίδια των σπιτιών και οι γιαγιάδες κάθονται στην αυλή με τα βελόνια στα χέρια τους. Πόσο ζέστη εικόνα! Πόσο γνώριμη! Τα δάχτυλά τους, γνώριμα με τις κινήσεις της βελόνας, ακολουθούν ρυθμούς που μόνο η καρδιά γνωρίζει. Κάθε βελονιά είναι μια μικρή ιστορία, ένα κομμάτι από την ψυχή τους, μια αγκαλιά που γίνεται κλωστή και ύφασμα.
Οι παλιές, ξύλινες καρέκλες τους είναι γεμάτες από πολύχρωμα νήματα και πλέγματα. Κάθε σχέδιο, κάθε μοτίβο που κεντάνε, έχει μια ιστορία να διηγηθεί. Τα λουλούδια και τα γεωμετρικά σχήματα δεν είναι απλώς διακοσμητικά στοιχεία, αλλά συμβολίζουν την άνθιση της ζωής, την ομορφιά της φύσης, και την αρμονία της οικογενειακής ζωής.
Η γιαγιά Άννα, με τα γυαλιά της να γλιστρούν στη μύτη, θυμήθηκε κάποια στιγμή τη δική της γιαγιά που της έμαθε το πρώτο της κέντημα. “Αυτό το μοτίβο,” λέει, δείχνοντας ένα λουλούδι κεντημένο με κόκκινη και χρυσή κλωστή, “ήταν το αγαπημένο της. Κάθε φορά που το κεντώ, νιώθω σαν να είναι εδώ μαζί μου.” Κάθε κέντημα της γιαγιάς Άννας είναι μια γέφυρα στο παρελθόν, μια σύνδεση με τις ρίζες της.
Οι γιαγιάδες δεν είναι απλώς καλλιτέχνες, αλλά και δάσκαλοι. Με υπομονή και αγάπη, μεταφέρουν τις γνώσεις τους στις νέες γενιές, εξασφαλίζοντας ότι αυτή η παράδοση δεν θα χαθεί. Τα κεντήματα και τα σεμεδάκια γίνονται μια μορφή επικοινωνίας, ένα μέσο για να εκφράσουν την αγάπη τους και να προσφέρουν χαρά στους αγαπημένους τους.
Η διαδικασία του κεντήματος δεν είναι απλώς μια εργασία, αλλά μια ιεροτελεστία. Το άρωμα του καφέ που αχνίζει στο φλιτζάνι, τα γεμιστά που ψήνονται στο φούρνο, και η απλή συνομιλία που συνοδεύει το κέντημα, δημιουργούν ένα σκηνικό γεμάτο ζεστασιά και αγάπη. Κάθε στιγμή που περνούν μαζί, γίνεται κλωστή που δένει την οικογένεια πιο σφιχτά. Μάλιστα, πολύ συχνά έκαναν και το λεγόμενο “γειτονικό”. Φανταστείτε μια χωριάτικη αυλή που συναντιούνται 2-3 γιαγιάδες απο τα διπλανά σπίτια, πίνουν τον ελληνικό τους και η καθεμία φέρει στα χέρια της αυτά που θα μείνουν αργότερα σε μας ως παρακαταθήκη, για να μας θυμίζουν την αγάπη, αλλά και τον κόπο τους.
Τα σεμεδάκια και τα κεντήματα των γιαγιάδων δεν είναι απλώς διακοσμητικά αντικείμενα, αλλά μικρά κομμάτια πολιτιστικής κληρονομιάς, γεμάτα με νοσταλγία και ομορφιά. Είναι η φωνή των προγόνων μας που μας καλεί να θυμόμαστε και να εκτιμάμε την παράδοση, να διατηρούμε ζωντανή την τέχνη τους και να την περνάμε στις επόμενες γενιές.
Έτσι, κάθε φορά που βλέπουμε ένα κεντημένο λουλούδι σε μια πετσέτα ή ένα περίτεχνο μοτίβο σε ένα τραπεζομάντηλο, ας θυμόμαστε την αγάπη και την αφοσίωση που κρύβεται πίσω από κάθε βελονιά, και ας νιώσουμε τη ζεστασιά της αγκαλιάς μιας γιαγιάς.
